Kako je nastalo naselje Misa

Sedamdesete i osamdesete godine prošlog veka ostaće upamćene kao period intenzivnog razvoja opštine Pančevo, naročito grada kao opštinskog sedišta. Ovde je u tom periodu stvoren najrazvijeniji privredni (pre svega industrijski) centar u Vojvodini. To je, naravno, bilo praćeno naglim porastom broja zaposlenih i značajnim prilivom kadrova sa strane. Visok stepen zaposlenosti potvrđuje gotovo neverovatan podatak da je tada svaki treći stanovnik opštine Pančevo bio u radnom odnosu. Zapošljavani su mladi ljudi, uglavnom sa nerešenim stambenim pitanjem, pa je valjalo zadovoljavati ove njihove osnovne životne potrebe.

Privredne organizacije su uspešno poslovale, pa su izdvajale veliki obim sredstava za stambenu izgradnju. U prvo vreme uglavnom se ulagalo u kupovinu stanova. Stanovi su bili u društvenom vlasništvu i dodeljivani na korišćenje radnicima, sa garantovanimi stanarskim pravom, uz obavezu da na radu provedu najmanje deset godina. (Ako bi raskinuli radni odnos pre tog roka, bili bi dužni da se isele iz stana i stave ga na raspolaganje organizaciji koju napuštaju). Prioritete za dodelu stanova utvrđivale su stambene komisije tih organizacija po kriterijumima utvrđenim njihovim pravilnikom o zadovoljavanju stambenih potreba. Pančevačko građevinsko preduzeće „Konstruktor”, koje je u to vreme zapošljavalo preko 1.600 radnika, imalo je pune ruke posla. Godišnje se gradilo mnogo stanova, pa su za izvođenje građevinskih radova angažovane i druge firme, pre svega beogradsko preduzeće „Rad”. Vrlo brzo nikla su velika stambena naselja Sodara, Tesla, Kotež 1, Kotež 2 i Strelište. Ambicioznim opštinskim planom bilo je predviđeno da se u petogodišnjem periodu obezbedi dve hiljade stanova.

U početku su u manjoj meri davani krediti za izgradnju privatnih kuća ili kupovinu stanova. Nije bilo dovoljno placeva. Privatne kuće građene su uglavnom na Kotežu 1, kasnije u naselju duž Sinđelićeve ulice, a delimično i na drugim lokacijama. Početkom osamdesetih godina, na inicijativu velikih fabrika iz južne zone, pristupilo se iznalaženju nove lokacije za individualnu stambenu izgradnju, da bi se potrebe radnika u većoj meri zadovoljavale korišćenjem stambenih kredita. Opštinske vlasti su pristupile izradi detaljnog urbanističkog plana za deo područja Misa vinogradi, desno od puta za Banatsko Novo Selo, na mestu nekadašnjeg hipodroma, pa do stare Mise. Izrada plana poverena je diplomiranom inženjeru arhitekture Ranki Karalić. U javnoj raspravi o nacrtu plana, predstavnici HIP-a su istakli da je planom predviđeno malo stambenih jedinica, pa se u konačnoj verziji išlo na „zgusnuti koncept” (stanovi u nizu), delom sa uličnim frontom od šest, a delom sa četiri i po metara i sa malim placevima iza zgrada.

Pokazalo se da postoji veliko interesovanje za individualnu stambenu izgradnju. Za dobijanje placeva i dodelu kredita konkurisalo je mnogo radnika, pa su placevi brzo raspodeljeni. Na inicijativu generalnog direktora SOUR-a HIP, Momčila Marojevića osnovana je Stambena zadruga HIP-a, preko koje su radnici, pod povoljnijim uslovima, nabavljali građevinski materijal neophodan za izgradnju svog krova nad glavom. Za direktora Stambene zadruge postavljen je ekonomista Rade Arsenijević, za njegovog zamenika diplomirani pravnik Đura Filipov, a uz njih poslove je obavljala još jedna radnica. Retko ko pri izgradnji nije koristio usluge ove zadruge.

U relativno kratkom roku na ovom prostoru izraslo je veliko stambeno naselje. Danas se mogu čuti zamerke da je naselje „suviše zgusnuto”. To je tačno, ali je „gustina naselja” bila neminovna, jer je uslovljena željom da se obezbedi što više placeva. Ono što svakako nije dobro jesu preuske ulice u naselju, nepostojanje prostora za parkiranje vozila, kao i trotoara za kretanje pešaka. U međuvremenu je ovde otvorena Osnovna škola „Sveti Sava”, izgrađena zgrada dečjeg vrtića, otvorena ambulanta Doma zdravlja i ekspozitura banke, apoteke, prodavnice, zanatske radnje, podignut novi pravoslavni hram. Ulice u naselju su imenovane po jedinstvenom modelu – po nazivima geografskih područja (Vojvođanska, Bosanska, Banatska, Dalmatinska, Jadranska, Bačvanska, Đerdapska itd.). Bez obzira na sve primedbe, može se reći da je na Misi (MZ Mladost) omogućeno zadovoljavanje stambenih potreba velikog broja žitelja ovog grada i da je to danas zaokruženo stambeno naselje sa svim neophodnim pratećim sadržajima.