Endemska korupcija, organizovani kriminal utkan u najviše strukture vlasti, blokiranje rada institucija i kršenje osnovnih ljudskih prava i sloboda, gušenje nezavisnih i profesionalnih medija, neporecive su pošasti koje su bile sastavni deo, više ili manje redukovane, na putu priključenja država kandidatkinja Evropskoj Uniji. Možda najbliži primeri tumaranja kroz maglu tranzicije i pridruživanju evropskim vrednostima, politici i fondovima, zemlje su iz okruženja – Rumunija i Bugarska (pridružene 2007), Slovenija (2004) i Hrvatska (najmlađa pridružena članica 2013).
Da su ove zemlje i dalje u nekoj vrsti „tranzicijskog” grča, kao najmlađe i članice takozvanog „trećeg kruga”, jasno je po podacima da je Bugarska „najsiromašniji” član ove porodice, a da se populizam Janeza Janše u Sloveniji ili desničarsko bestijanje u Hrvatskoj koriguju (ne)dodeljenim sredstvima iz zajedničkih fondova.
Sve izazove tranzicijske groznice Rumuna možete da propratite ne samo kroz statistiku već i sjajne filmske priče: nemačko-austrijsku dramu-komediju Toni Erdman – Maren Ade iz 2016. ili novije, dokumentarni nemačko-rumunski film Collective koji je režirao Alexander Nanau, koji prati novinarsko istraživanje na osnovu kog je otkrivena sistemska korupcija u rumunskim bolnicama nakon požara u klubu „Collective“ u Bukureštu 2015. godine ili Bad Luck Banging or Loony Porn Rudu Žadea iz 2021.
Evropska Unija je složena i komplikovana struktura, pre svega objedinjena ekonomska zajednica zemalja različitih stepena razvijenosti, u stalnom pokušaju da u novonastaloj geostrateškoj jurnjavi kroz očiglednu globalnu krizu i preoblikovanje neoliberalne kapitalističke matrice, katastrofičnih klimatskih promena, migrantske krize, narastajućih desničarskih i populističkih pokreta, okovana masivnim i komplikovanim birokratsko-administrativnim aparatom, pandemijom koja se ne stišava, nastoji da se izbori za svoje mesto u podeli resursa, kapitala i uticaja, u ratu interesa velikih sila. Globalna slika sveta u raljama obolelog kapitalizma i preteće pandemije dramatično se…
Otvoreni poziv
Ljudi se s pravom plaše Rio Tinta
Koja je uloga ekoloških pokreta, da li treba da dobiju političku dimenziju i da li su važni u podizanju svesti građana o značaju klimatskih promena? Za podkast Radio karantin o tome govore urednik sajta Klima101 Nemanja Milović i stručnjak za pitanja zaštite životne sredine Dejan Lekić
Samit u Glazgovu završen je bez spektakularnih rezultata ali sa jasnom porukom da svet klimatske promene shvata ozbiljno i da uglju polako ali sigurno dolazi kraj. Evropska unija planira da najkasnije do 2050. ugasi sve termoelektrane na ugalj i tako značajno smanji zagađenje.
Srbija, koja nema tako dugoročan plan i, prema rečima stručnjaka, „zimi ima manjkove energije”, planira da do 2025. godine poveća korišćenje energije iz obnovljivih izvora na 27 odsto, ali i da otvori nove površinske kopove za ugalj, kako prenosi BBC. Jedno istraživanje Agencije za zaštitu životne sredine Evropske unije o posledicama zagađenja životne sredine po zdravlje označilo je Srbiju i još nekoliko zemalja Balkana kao crne tačke u Evropi.
Delimično zbog toga, a delimično zbog planova i projekata koji izazivaju otpor u direktno pogođenim sredinama u Srbiji i drugde u bivšoj Jugoslaviji, jačaju lokalni ekološki pokreti. U međuvremenu, više tih organizacija, pokreta i udruženja građana organizovalo je u Beogradu proteste protiv najavljenog Zakona o referendumu i narodnoj inicijativi, i Zakona o eksproprijaciji, ali i protiv dolaska kompanije Rio Tinto i uništavanja vodoizvorišta na Makišu.
Organizatori protesta, udruženje Kreni – Promeni, kažu da se ovi zakoni donose mimo volje građana, ali i protiv interesa običnog čoveka.
Koja je uloga ovakvih pokreta, da li treba da dobiju političku dimenziju i da li su važni u podizanju svesti građana o značaju klimatskih promena? Za podkast Radio karantin o tome govore Nemanja Milović, urednik sajta Klima101, i stručnjak za pitanja zaštite životne sredine Dejan Lekić.
Lekić smatra da u Srbiji još uvek ne postoji politička svest koja bi omogućila delovanje ka očuvanju životne sredine.
„Mi se u Srbiji i dalje raspravljamo oko toga da li je vazduh zagađen ili…
Fotografija dana
Vadiša - Stara Pančevka
