Znakovi pored (kovačičkog) puta ili: Napredna priroda, napredno društvo

Šta se desilo sa novim znakovima na ulazima i izlazima iz kovačičkih naselja? Postavljeni su pre neki dan i na skoro na svim znakovima imamo greške, brljotine koje je napravio neko ko izgleda ne poznaje lokalnu istoriju, prirodu i društvo. Ili neko koga apsolutno nije briga za ljude koji žive u opštini Kovačica

Objavljeno 04.06.2020.
FavoriteLoadingDodaj u omiljene 7 mins

Opština Kovačica je multinacionalna sredina, oduvek su ovde zajedno živeli Slovaci, Srbi, Mađari, Rumuni, Romi… Jednu od najmanjih vojvođanskih opština čini osam naselja: pretežno slovačke Kovačica i Padina, većinski mađarska Debeljača, uglavnom rumunski Uzdin, kao i srpska naselja Crepaja, Idvor, Samoš i Putnikovo. Iako vreme čini svoje, iako su svakakvi istorijski vetrovi duvali ovim krajevima, ovaj raspored se više-manje održao u poslednjih dve stotine godina i za sve koji žive u ovoj maloj južnobanatskoj opštini ove činjenice su poznate i jasne.

Ono što se pomalo već zaboravilo je da je ovde do pre sto godina bila velika Austro-Ugarska i da su nekada ovde nazivi srpskih, slovačkih i rumunskih naselja bili mađarizovani pa je tako onomad (pre završetka Prvog svetskog rata i Trijanonskog sporazuma) na primer Kovačica bila poznata pod nazivom Antalfalva, a Padina kao Nagylajosfalva. Tokom XX veka – u vreme obe Jugoslavije – mađarski nazivi za ova dva naselja nisu korišćeni. Ali onda se 2013. odlukom APV o utvrđivanju mađarskih naziva naseljenih mesta utvrđuje lista tradicionalnih naziva naseljenih mesta na mađarskom jeziku na teritoriji lokalnih samouprava, u kojima je mađarski jezik u službenoj upotrebi. Dakle, pošto su prema Statutu, u Opštini Kovačica u službenoj upotrebi srpski jezik i ćirilično pismo, a istovremeno i latinično pismo, slovački jezik i njegovo pismo, mađarski jezik i njegovo pismo i rumunski jezik i njegovo pismo – i ovde se vraćaju stari mađarski nazivi: Antalfalva (Kovačica), Nagylajosfalva (Padina), Számos (Samoš), Újozora (Uzdin), Cserépalja (Crepaja), Udvar (Idvor) i Torontálvásárhely (Debeljača).

A šta se desilo sa novim znakovima na ulazima i izlazima iz kovačičkih naselja? Postavljeni su pre neki dan i na skoro na svim znakovima imamo greške, brljotine koje je napravio neko ko izgleda ne poznaje lokalnu istoriju, prirodu i društvo. Ili neko koga apsolutno nije briga za ljude koji žive u opštini Kovačica. Na primer, neki narodi su smešteni u naselja u kojima ih ima samo u tragovima, pa tako znaci na ulazu i izlazu u skoro-pa-čisto srpsko naselje Samoš uz srpski-ćirilični naziv navodi i još jedan – mađarski naziv Számos, iako je po popisu Mađara u Samošu – ima 9 (devet), to jest mnogo ispod jedan odsto.

Onda, nije poštovano ni to koji narod je najbrojniji u naselju pa su i u većinski slovačkoj Kovačici i u čisto slovačkoj Padini prvo stavljeni mađarski nazivi pa tek onda slovački. Dakle, saglasno Odluci o utvrđivanju mađarskih naziva, iako su se baš ovdašnji Slovaci do pre stotinjak godina žustro opirali mađarizaciji (npr. Kovačički proces, 1907.), sada su na znakovima na ulazu i izlazu iz slovačkih naselja Kovačica i Padina uz srpske nazive na ćirilici drugi najvažniji upravo mađarski nazivi Antalfalva i Nagylajosfalva, da bi slovački nazivi zauzeli tek treće mesto. Možemo ovde pomenuti i to da baš recimo u Padini po popisu ima ukupno 2 (dva) stanovnika koji su pripadnici mađarske nacionalnosti (0,03% stanovništva Padine). Naravno, nije prošlo ni nedelju dana od postavljanja novih znakova i počeli su protesti, pa je tako na jednom od znakova u Padini prelepljen naziv Nagylajosfalva.

Elem, sve je ovo pre svega jedna velika poetska pravda. Već osam godina je prošlo otkako je u Srbiji na vlasti Srpska napredna stranka, izdanak ekstremno nacionalističke Srpske radikalne stranke. U multinacionalnoj Kovačici, SNS je vlast osvojila (prekompozicijom odborničke većine) tek krajem 2015. godine, da bi 2016. SNS po prvi put pobedila i na lokalnim izborima, pored ostalog i brojnim glasovima lokalnih Slovaka. I sve četiri godine koliko vlada SNS, vidljiva je „zahvalnost” Slovacima koji su glasali za ovu stranku u kovačičkoj opštini – vladajuća partija je toliko „zahvalna” da Slovaci (ali i drugi narodi) i dalje odlaze iz Kovačice i Padine te oba ova naselja se ubrzano prazne i propadaju. I zato je propust sa novim znakovima po naseljima po opštini Kovačica zapravo samo još jedna brljotina u dugom nizu…

Na kraju krajeva, sve ovo je i jedna velika ironija. Već dve godine Nacionalni savet Slovaka drže upravo ljudi kojima su usta uvek bila puna prava i interesa vojvođanskih Slovaka ali nekako po osvajanju vlasti njihovo ćutanje postaje sve glasnije i upadljivije. Tako na primer Nacionalni savet Slovaka i dalje ima svoj Odbor za službenu upotrebu jezika i pisma – čine ga predsednik Vladimir Francisti, potpredsednik Jan Palik i članovi Igor Feldi, Sladan Srdić, Jan Šuljan, Branislav Slivka, Daniela Halupkova, Daniela Lazorova, Janko Havran i Miroslav Oravec. Ostaje velika misterija čime se ovaj odbor bavi, ako se dešavaju ovakve brljotine po slovačkim sredinama u Vojvodini?

Sve u svemu, propusti sa znakovima pored puta predstavljaju sipanje još soli na ranu lokalnim Slovacima te za mnoge ostaje pitanje šta se zapravo drugo i moglo očekivati nakon glasanja – u lokalnom parlamentu ili u Nacionalnom savetu Slovaka – za Srpsku naprednu stranku? Jer, nakon svega, vidljivo je i belodano je jasno, da ova stranka i njeni trabanti ne haju previše za potrebu da svojim glasačima malo lepše uzvrate za ukazano poverenje!

P. S. A to što su nazivi slovačkih mesta na mađarskom, samim Mađarima u opštini Kovačica ne znači ama baš ništa – jer i Mađari odavde odlaze, od popisa do popisa vidimo kako i ovaj narod nestaje iz Vojvodine isto kao i Slovaci, za tih deset godina Mađara bude i pedesetak hiljada manje…

One Comment to: Znakovi pored (kovačičkog) puta ili: Napredna priroda, napredno društvo

  1. Miroslav

    jun 29th, 2020

    Za ovim stoji ništa manje do Vučić sa Orbanom! Ko zna kakav imaju dogovor. Siguran sam da Mađari pretenduju na Vojvođansku teritoriju kao svoju. Zašto bi inače delili mađarske pasoše svakome ko je rođen na tlu (pogođajte gde?) Vojvodine tj. bivše Mađarske. I sam bi prvi precrtao mađarski naziv, jer su moji preci učestvovali u Kovačičkom procesu i to aktivno! Moja prababa je bila mučena i bijena. Provozajte se Mađarskom i svratite u lokalne kafane i osmotrite koja mapa im stoji po zidovima…

    Odgovori

Ostavi komentar

  • (not be published)