U neka srećnija vremena, zapravo do pre nekih desetak godina, pančevački prevoznik ATP je jednu od prvih jutarnjih autobuskih linija imao do Jaše Tomića (naselje u optini Sečanj, na samoj granici sa Rumunijom). Bila je to linija koju su rado koristili mladi Kovačičani, vraćajući se ranim jutrom sa raznih i brojnih koncerata u Beogradu ili Pančevu. Ova linija je davno ukinuta, to jest skraćena je tako da ide samo do Samoša, poslednjeg naseljenog mesta u opštini Kovačica. U međuvremenu je propao i ATP ali novi prevoznik je ovu liniju zadržao ipak samo do Samoša. Tako nam je i nekada bliski Jarkovac ostao beznadežno udaljen…
Južnobanatsku opština Kovačicu inače čine sledeća naseljena mesta: Kovačica, Padina, Crepaja, Debeljača, Uzdin, Idvor, Samoš i Putnikovo. U ovoj maloj vojvođanskoj opštini živi oko 27.000 stanovnika, većinu čine Slovaci, a ima i veliki broj Srba, Mađara i Rumuna. U opštini se nalazi osam osnovnih i jedna srednja škola tj. gimnazija. Po stepenu razvijenosti ova opština spada u III grupu (stepen razvijenosti od 60% do 80% od republičkog proseka). Osim centralnih naselja – Kovačice, Padine, Crepaje i Debeljače – u kojima se neki privid privrednog život donekle i odvija, u ovoj opštini imamo i populaciono, ekonomski i privredno devastirana naselja, naseljena mesta za koja se i doslovno može reći da su pred kolapsom i odumiranjem. Tako Uzdin, Idvor, Samoš i Putnikovo danas predstavljaju naseobine koje su ostavljene da čame i zamiru, polagano, ali sigurno – privreda je skoro nepostojeća, posla nema, mladi odlaze, a oni što ostaju se posvećuju jedinome što imaju a to je poljoprivreda, koja u savremenim uslovima ukrupnjavanja i modernizacije više ne može da izdržava onoliki broj porodica kao u prošlosti. Tako, recimo, ni pomenuti ATP več godinama nije redovno saobraćao ni do Idvora, ni do Uzdina, ni Putnikova.
Samoš nije izuzetak, prolazeći kroz njega i sa leve i sa desne strane centralnog puta – videćete naselje koje i u 21. veku još uvek ima kaldrmisane ulice, ali i one nekaldrmisane, zemljane, dakle ulice u kojima se zemlja i prašina u kišnu jesen pretvore u blato i glib. Lokalne vlasti su retko imale nekog sluha za potrebe Samošana, tako da je i dan-danas samo manji broj ulica u Samošu asfaltiran dok je sve drugo kaldrma ili čak ni kaldrma. Dakle, po ovom pitanju Samoš je u nekim segmentima još uvek dobrano u 19. veku. Iako je osnovan kada i Kovačica – 1802. – u njemu je danas ostalo da živi tek oko hiljadu stanovnika, ali i to je podatak prema popisu iz 2011. što znači da je realna brojka verovatno daleko manja.
Dakle ulice po Samošu asfaltirane nisu, ali je zato 15. novembra 2007. godine Opština Kovačica potpisala ugovor sa austrijskom filmom Brantner da ova preuzme poslove upravljanja otpadom te je u tu svrhu na jednoj od parcela između Samoša i Dobrice napravljena opštinska deponija gde je odvoženo smeće iz cele kovačičke opštine. Iako je u početku postojali neki manji otpori, stanovnici su vremenom prihvatili ovaj način uklanjanja otpada, stvar se lepo uhodala i sve je ukazivalo na to da je kovačička opština jedna od prvih koja je ceo ovaj problem rešila na jedan zaista moderan i evropski način. A bilo je i planova da se stvari dignu i na jedan viši nivo!
Nekoliko godina kasnije, tačnije u julu 2011. vest na opštinskoj web prezentaciji kaže da su „Odbornici Skupštine grada Zrenjanina usvojili su na sednici Regionalni plan upravljanja otpadom za grad Zrenjanin i opštine Sečanj, Titel i Kovačica, na deponiji, ukupne površine od 15 hektara, planiranoj za izgradnju između Zrenjanina, Aradca i Mužlje. Kako je obrazloženo, za prvu fazu izgradnje, na površini od 1,26 hektara, potrebno je za četiri godine izdvojiti više od 4 mil EUR, a za drugu fazu još oko pola miliona evra. Kao mogućnosti za investiciona sredstva navedeni su evropski pristupni fondovi i donacije, finansiranje iz bankarskih kredita i novac iz državnih fondova za kapitalne investicije. Izgradnjom deponije i reciklažnog centra u Zrenjaninu biće otvoreno 30 radnih mesta.”Godine su od tada prošle i izgleda da od svega ovoga neće biti ništa te je opštinska deponija u Kovačici i devet godina kasnije ostala jedina i poslednja destinacija za smeće iz domaćinstava svih kovačičkih naselja. Deponiji nije preostalo ništa sem da raste i uvećeva se iz godine u godinu, sve više i više… I više!
Na svu tu muku, onda je došla i ta kobna jesen 2018. Tada se po južnom Banatu ponovo počelo sa davno prevaziđenim i beslovesno glupim spaljivanjem strnjike. Kao da su odjednom svi sišli s uma, banatski poljoprivrednici su počeli da pale strnjiku na svojim njivama i osim štete koju su time sami sebi pravili, počeli su i da uzrokuju ogromne požare širom Banata! Ako se čitaoci sećaju, tada je izgoreo čak i deo Carske bare, koja je jedan od naših najznačajnijih rezervata prirode! Elem, jedan od požara koji su se te jeseni desili – zbog paljenja strnjike – izgleda da je zapalio i deponiju nedaleko od Samoša! Ova deponija, sa manjim prekidima gori, tinja i dimi i do dan danas, sada već pune dve godine! Reč je o problemu koji evidentno niko zaista nije uzeo da rešava i sav taj dim se još uvek širi ovim područjem a kako vetar menja pravac tako se dim usmeri i prema nekom od obližnjih naselja.
Konačno, prošle nedelje se u centru Samoša pojavio grafit STOP SAMOŠKOJ DEPONIJI!! ZBOG TROVANJA NAŠE DECE!!!
Dakle, izgleda da je nekome od meštana Samoša najzad dozlogrdilo da udiše dim sa obližnje deponije i na ovaj način je lokalnim ili pokrajinskim vlastima upućen poziv da se ovaj – i bukvalno – gorući problem konačno reši.
Ostaje nam da vidimo, hoće li napokon neko imati sluha za Samošane!
